-
جمعه, ۵ مهر ۱۳۹۲، ۱۱:۰۸ ب.ظ
-
۲۳۶۰
هورامان تخت، روستایی پلکانی با ۱۱۴۰ خانوار و ۴۹۲۶ نفرجمعیت تابع شهرستان سروآباد
در استان کوردستان می باشد که به شیب تند خانه ها و سختی کوههای بلند پر از برف و دره های عمیق مشهورگشته است. این دهستان از سمت غرب با کشور عراق و از سمت جنوب به پاوه و کوه شاهو و از طرف شمال به مریوان و در طرف شرق به روستاهای ژاورود و شهرستان سنندج همسایه است. کوه تخت با ۲۷۷۰ متر در غرب این دهستان واقع شده است. یک شاخه مهم رودخانه سیروان از این دهستان سرچشمه گرفته و پس از تلاقی این دو رودخانه با یکدیگر در خاک کوردستان عراق به دریاچه دربندیخان می ریزد. مرکز دهستان با ۶۴۴ خانوار ۲۷۵۴ نفر جمعیت در فاصله ۷۵ کیلومتری جنوب مریوان واقع شده است.
*هورامان تخت شامل به ترتیب روستاهای زیرمی باشد:
۱-کماله (با ۱۷۱ خانوار و ۷۸۶ نفر جمعیت)
۲-رودبر (با ۹۵ خانوار و ۴۱۲ نفر جمعیت)
۳-ویسیان (با ۵۹ خانوار و ۲۴۷ نفر جمعیت)
۴-مرکزی(هورامان تخت) با ۶۴۴ خانوار و ۲۷۵۴ نفر جمعیت.
۵-سرپیر (با ۱۷۱ خانوار و ۷۲۷ نفر جمعیت)
روستای اورامان تخت در تقسیمبندی مناطق آب و هوایی کشور در منطقهی معتدله کوهستانی قرار گرفته که از بارش بارانهای نسبتاً مطلوب برخوردار است؛ متوسط آن همچون سایر نقاط سروآباد در حدود پانصد میلی متر میباشد که به واسطه ابرهای باران زای مدیترانهای است که سمت کوهها را دنبال کرده و باعث ریزش باران در منطقه میشود. این ابرها در زمستان با پایین آمدن دما ریزش برفهای فراوان را سبب میشوند که ارتفاع این برفها به چندین متر میرسد.
وجه تسمیهی اورامان
به گفتهی مینورسکی، یونانیان در زمان پیش از اسلام بر منطقهی اورامان تسلط داشتهاند و همین امر منشأ اشتراکات لغوی زیادی شده است؛ مثلاً طلا در زبان یونانی به معنای «اوروم» میباشد و چون یونانیان در اورامان طلایی زیادی پیدا کردهاند اسم آن را اورامان گذاشتهاند که به معنای طلای زیاد است.
از نظر زبانشناسی و معناشناسی، کلمهی اورامان ترکیبی از اور + امان میباشد که «اور» به معنای آتش و «امان» به معنی نجات و پناه است و ترکیب آن به معنی «آتش پناهم ده» میباشدکه بر اساس معناشناسی به دوران زرتشت برمیگردد.
از دیگر وجه تسمیههای اورامان این است که ههورامان ترکیبی از «ههور» به معنی برآمدگی و ارتفاع و «امان» به معنی بالا آمدن می باشد که ترکیب آن به معنای مکانی مرتفع است که از اطرافش بلندتر میباشد.
بر اساس اعتقاد اهالی روستا، اورامان در قدیم زندان اسکندر بوده است. آنها معتقدند در آن زمان یک نفر از دیگر مناطق کوردستان به این زندان تبعید و منتقل میشود. فرد تبعید شده اورامی زبان بوده و از شدت رنج و گرسنگی در زندان فریاد برمیآورد که اورامان یعنی گرسنهایم و از آن زمان تا کنون نام این روستا اورامان بوده است که به معنای گرسنهایم میباشد.
و اما ما بر این اعتقادیم که چون در دیوان شعر صیدی که قدمتی ۱۶۰ ساله دارد، اسم روستا به صورت ئوزومون آمده است که بسیار به کلمهی اورامان نزدیک است و با این سند معنای درست کلمه اورامان همان آتش پناهم ده میباشد ک بر اساس معناشناسی به دوران زرتشت بر میگردد.
طوایف اورامان تخت
در اورامان طایفههای متعددی وجود دارد که در اینجا تنها به ذکر نام آنها بسنده میکنیم.
۱ـ طایفهی صارما (سادات)۲ـ بیجله ۳ـ موسالا ۴ـ خسرواخا (خسرو آقا) ۵ـ کچا ۶ـ الی جانی ۷ـ سمیله برکه ۸ـ داوود خالا ۹ـ بله که ر ۱۰ـ گزیر ۱۱ـ خنی ۱۲ـ رحمتی ۱۳ـ بارام (بهرام) ۱۴ـ چه پ لاوی ۱۵ـ مجله ۱۶ـ خوله ۱۷ـ خدامراد ۱۸ـیادگار
از طوایف مذکور طایفههای صارما، بیجله، خسرواخا و داوود خالا اورامیالاصل نبوده و از نقاط دیگر به دلایل مختلف به اورامان مهاجرت کردهاند.